Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага өөрийн дүрэмдээ заасны дагуу “хүний үндсэн эрх”-ийг баталгаажуулахын тулд анх удаа 1948 онд Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалыг гаргасан ч заавал биелүүлэх хэм хэмжээ байгаагүй юм. Одоогоос 49 жилийн тэртээ 1966 оны 12 дугаар сарын 16-ны өдөр хүний эдэлвэл зохих үндсэн эрхийг төр заавал биелүүлэх үүрэг хүлээсэн Иргэний болон улс төрийн эрхийн олон улсын пакт, Эдийн засаг, нийгэм, соёлын эрхийн тухай олон улсын пакт баталсан билээ.

Өнөөдөр Иргэний болон улс төрийн эрхийн пактыг 167 улс, Эдийн засаг, нийгэм, соёлын эрхийн тухай пактыг 160 улс зөвшөөрөн нэгдэн оржээ. Манай улс энэ хоёр гэрээг 1974 онд соёрхон баталсан ба 1992 оны Үндсэн хуулийн үзэл баримтлалд эдгээр гэрээгээр баталгаажуулсан эрхийг иргэддээ эдлүүлэх үүргийг төрд хүлээлгэсэн онцлогтой төдийгүй үндэсний хууль тогтоомжийнхоо нэгэн адил сахин мөрдөх үүрэг хүлээдэг.

Орчин үед аюулгүй байдал, хөгжил, хүний эрх нь тусдаа ойлголт биш, цогцоор анхаарах асуудал болсон байна. Гэсэн хэдий ч хэдэн арван жилийн өмнө баталсан Олон улсын хүний эрхийн билл гэж нэрлэгдэх болсон Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглал, дээр дурдсан хоёр пактыг иргэд тэр бүр мэдэхгүй, төрийн байгууллага, тэр дундаа шүүх дотоодын хууль тогтоомжийн нэгэн адил хэрэглэхгүй байгааг арилгахын тулд хүний эрхийг хөхиүлэн дэмжих, хүний эрхийн талаарх олон нийтийн мэдлэг ойлголтыг нэмэгдүүлэх үйл ажиллагаа чухал нөлөөтэй.

Ялангуяа төрийн хүний эрх, эрх чөлөөг баталгаатай эдлүүлэх үүргээ биелүүлж, иргэдийнхээ амар амгалан, сайн сайхан байдлыг хангаж чадахгүй байгаа нь Олон улсын хүний эрхийн билл ямар учир холбогдолтой, яагаад хүндэтгэн сахих шаардлагатайг тодоор харуулж байна.

Хүний жам ёсны, төрөлхийн шинжтэй эрх, үндсэн эрх чөлөөг эдлүүлж чадвал өөрийн амьдралаа зохион залах, өрөөл нэгнээс хараат бус орших, аз жаргалдаа хүрэх нөхцөл бүрдэх учраас хагас зууныг туулсан Иргэний болон улс төрийн эрхийн тухай олон улсын пакт, Эдийн засаг, нийгэм, соёлын эрхийн тухай олон улсын пактыг хүндэтгэн сахиж, хуулийн нэгэн адил хүчинтэйд тооцох тул зүйл бүрийг ёсчлон биелүүлнэ гэдэгт Монгол Улсын Хүний эрхийн Үндэсний Комисс бүрэн итгэлтэй байна.

Хүний сайн сайхны төлөөх ариун үйлс бүхэн дэлгэрэх болтугай.

Одоогоос 50 жилийн тэртээд Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Ерөнхий Ассамблей олон улсын хүний эрхийг эгнэгт тодорхойлохуйц олон улсын хоёр гэрээг баталсан нь Эдийн Засаг, Нийгэм Соёлын эрхийн талаарх Олон Улсын Пакт (ЭЗНСЭТОУП)болон Иргэний болон Улс Төрийн эрхийн талаарх Олон Улсын Пакт (ИБУТЭТОУП) юм.

Дэлхийн хоёрдугаар дайны дараахан баталсан энэхүү хоёр Пакт нь Хүний эрхийн Түгээмэл Тунхаглалын хамтаар Олон Улсын Хүний эрхийн Билл хэмээгдэн бүх хүн төрөлхтний язгуур эрх болох соёл, эдийн засаг, улс төр, нийгэм, иргэний эрх, эрх чөлөөг тодорхойлсноороо онцлог билээ.

Хүний эрхийн билл батлагдсан цагаас эхлэн дэлхий нийтээр суурь шинжтэй, огцом өөрчлөлтүүд гарч, олон улс орнууд хүний эрх, эрх зүйн засаглалыг жинхэнэ уян хатан, тогтвортой нийгмийн үндэс суурь хэмээн хүлээн зөвшөөрчээ.

Эдийн Засаг, Нийгэм Соёлын эрхийн талаарх Олон Улсын Пакт, Иргэний болон Улс Төрийн эрхийн талаарх Олон Улсын Пакт нь –Өнөөдөртэй хэзээ хэзээнээс ч илүү хамааралтай юм.

Гэвч бидэнд сорилт бэрхшээл байсаар байна.

ЭРХ ЧӨЛӨӨ, Олон Улсын Хүний эрхийн Биллийг баталгаажуулав –Айдсаас ангид байх эрх чөлөө, Үг хэлэх эрх чөлөө, Шүтэх бишрэх эрх чөлөө, Гачигдлаас ангид байх эрх чөлөө.

50 жилийн дараа олон хүн Олон Улсын Хүний эрхийн Билл гэж байдгийг мэдэхгүй хэвээр байх бөгөөд дэлхийн олон орны хувьд эгэл хүн нэр хүний зэрэгтэй аж төрж чадах улс төрийн байгуулал, шүүхийн тогтолцоо, эдийн засгийг цогцлоохын тулд хийх зүйл маш их байна.Шашин шүтлэг, арьс үндэсний цөөнхийн эсрэг үзэн ядах үзэл санаа илэрхийлэх, тероризмтэй тэмцэх нэрээр хүний эрхийн зөрчлийг хаацайлан зөвтгөх, эдийн засгийн хямрал, аюулгүй байдлын нэрээр эдийн засаг, нийгмийн эрхийг хэмлэх зэрэг нь нэмэгдэж, тоон эрин үед хувийн нууцын эрхийг хүндэтгэхээ больж байгаа зэрэг нь дээрх хоёр Пакт ямар учир холбогдолтой болох, тэдгээрийг хүндэтгэн сахих ёстой болохыг харуулж байна.

НҮБ-ын Хүний эрхийн Байгууллага хоёр Пактын талаарх олон нийтийн мэдлэг, ойлголтыг нэмэгдүүлэхийн тулд 50 жилийн ойг нь Хүний эрхийн олон улсын өдөртэй хамтатган энэ жил "Бидний эрх, Бидний эрх чөлөө, Цаг ямагт" сэдвээр тэмдэглэн өнгөрүүлэхээр нэг жилийн хугацаатай аяныг зарлaн дэлхийн иргэн бүрийн салшгүй, төрөхөөс заяамал эрх, эрх чөлөөг тодотгохоор эхлүүлж байна.

"Бидний эрх, Бидний эрх чөлөө, Цаг ямагт” хэмээх ойлголт нь эрх, эрх чөлөөний мөнхийн сэдвүүд болон тэдгээрийг хамгаалах, хангахад чиглэсэн тасралтгүй үйл ажиллагааны учир холбогдлыг агуулж байгаа юм.Үүний гол цөмд ЭРХ ЧӨЛӨӨ буюу Айдсаас ангид байх, Үг хэлэх,Шүтэх, Гачигдлаас ангид байх эрх, эрх чөлөөг буюу Олон Улсын Хүний эрхийн Билл оршиж байна.

Хүний эрхийн Олон Улсын өдрөөр Та бүхнийг Эдийн Засаг, Нийгэм Соёлын эрхийн талаарх Олон Улсын Пакт болон Иргэний болон Улс Төрийн эрхийн талаарх Олон Улсын Пактад туссан эрх, эрх чөлөөний 50 жилийн ойг хамтран тэмдэглэхийг урьж байна. Эдгээр дөрвөн эрх чөлөө нь анх тус Пактуудыг баталж байх үеийнх шигээ ач холбогдлоо огт алдаагүй байгаа билээ.

Бидний эрх, Бидний эрх чөлөө, Цаг ямагт.